Ngài Gotama Siddhattha (Cồ-Đàm Thích-Ca) thực hành phát triển năng lực yên tĩnh ổn định (thiền định) đến mức thân thể và tinh thần hoàn toàn bất động để thấy biết tuyệt đối và thực hành phát triển năng lực thể nghiệm các vận hành (thiền quán) để thấu hiểu tuyệt đối thực tính của thế giới và đời sống, trở thành vị Phật – sáng suốt và hạnh phúc tuyệt đối.

Sau khi trở thành Phật, Đức Phật Thích Ca tiến hành giảng dạy cho các giống loài có sự sống, tình cảm và sự hiểu biết (chúng sinh) về thế giới và đời sống, về tự điều chỉnh hành vi để có được hạnh phúc tương đối theo nguyên lý nhân quả khi đang còn luân hồi, về tiến trình thực hành vượt thoát ra khỏi đời sống tương đối để có được hiểu biết tuyệt đối và hạnh phúc tuyệt đối – như bản thân Ngài đã từng trải qua. Các nội dung giảng dạy của Đức Phật được các thế hệ học trò của Ngài lĩnh hội và trình giảng lại cho đến ngày nay, trở thành một kho tàng Phật học rất đồ sộ. Do năng lực lĩnh hội và trình giảng của mỗi người đều khác nhau nên các tài liệu Phật học ngày càng phong phú, gồm trong nó cả những nội dung đúng đắn lẫn các nội dung sai lầm.

Phật học vốn được đưa vào Việt Nam từ các trường phái khác nhau nhưng tất cả đều sử dụng các thuật ngữ phiên âm chữ Hán do người Trung Hoa quy ước ý nghĩa theo trình độ lĩnh hội và trình giảng của họ từ cả ngàn năm trước. Trình độ hiểu biết Phật học của người Trung Hoa từ thời đó không chỉ ảnh hưởng đến hiểu biết của các thế hệ người Việt Nam mà còn có ảnh hưởng rất lớn đến trình độ hiểu biết Phật học của toàn nhân loại, làm hạn chế khả năng lĩnh hội và trình giảng những điều Đức Phật giảng dạy.

Ngoài các hệ thống nhận thức riêng theo các chủ thuyết hoặc tôn giáo khác nhau, trong xã hội loài người ngày nay còn có một hệ thống nhận thức chung là các hiểu biết của khoa học tự nhiên. Khác với các phương pháp nhận thức như quan sát và suy nghĩ (thông thường) hay xem xét và phán đoán nhờ sự từng trải (chiêm nghiệm), v.v… của các ngành khoa học xã hội, các hiểu biết của khoa học tự nhiên luôn được kiểm nghiệm bởi các thiết bị đo lường hoạt động không phụ thuộc vào ý muốn của con người. Tính khả tín của khoa học tự nhiên trở thành vấn đề không phải bàn cãi bởi lẽ các ứng dụng của chúng đang có trong mọi mặt của đời sống. Vấn đề đặt ra là: có thể sử dụng các hiểu biết của khoa học tự nhiên ngày nay để lĩnh hội các nội dung giảng dạy của Đức Phật hay không, và có thể sử dụng hệ thống ngôn ngữ khoa học tự nhiên của tiếng Việt Ngày nay để trình bày các nội dung đã lĩnh hội ấy hay không?

Vấn đề này đã được hai tác giả Trương Công Dũng và Đặng Đức Trọng nghiên cứu và trình bày trong bộ sách “Biết (Citta – Tâm)” do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh xuất bản năm 2020. Website “Phật học Việt Nam” được thiết lập với mục đích chính yếu là tạo ra đường dẫn cho bộ sách này khi nó được công bố rộng rãi dưới dạng PDF và sách điện tử. Tuy nhiên, trong website này còn có các bài viết phân tích bổ sung theo các chủ đề sau đây:

1 – Các thuật ngữ Phật học
2 – Các nội dung chính của Phật học
3 – Phát triển nhận thức hành vi
4 – Tự điều chỉnh hành vi
5 – Thực hành phát triển năng lực hiểu biết
6 – Kỹ năng sống
7 – Đúng hay sai
8 – Giới thiệu sách
9 – Các ý kiến của độc giả

Hy vọng rằng website Phathocvietnam.edu.vn sẽ góp phần hữu ích cho công cuộc nghiên cứu và trình giảng Phật học ngày nay.